مطالعات ادیان بهعنوان یکی از شاخههای کلیدی علوم انسانی، نقش مهمی در درک تحولات تاریخی، فرهنگی و اجتماعی جوامع ایفا میکند. این حوزه، با بررسی باورها، مناسک و تاریخچه ادیان مختلف، به شناخت عمیقتر از تأثیرات متقابل ادیان و فرهنگها کمک میکند. اهمیت این مطالعات در دنیای امروز، که ارتباطات جهانی و تعاملات بینفرهنگی بیش از هر زمان دیگری گسترش یافته، دوچندان شده است. با ظهور فناوریهای نوین، ابزارهای پژوهشی جدیدی نیز برای تحلیل دادهها و اطلاعات مرتبط با ادیان فراهم شدهاند که امکان دسترسی آسانتر و دقیقتر به منابع را برای پژوهشگران ایجاد کردهاند.
یکی از ضرورتهای مهم در این راستا، ایجاد پایگاههای برخط پژوهشی است که بتوانند بهعنوان بستری برای گردآوری، سازماندهی و ارائه اطلاعات مرتبط با ادیان عمل کنند. این پایگاهها نهتنها به پژوهشگران امکان دسترسی سریع به منابع گسترده را میدهند، بلکه فضایی برای تبادل دانش و همکاریهای علمی بینالمللی فراهم میکنند. چنین پایگاههایی میتوانند دادههای تاریخی، متون مقدس، نقشههای جغرافیایی و آمارهای جمعیتی مرتبط با ادیان را در قالبی منظم و تعاملی ارائه دهند. این امر به پژوهشگران کمک میکند تا با استفاده از ابزارهای مدرن مانند روندنماهای تاریخی یا نقشههای تعاملی، تحلیلهای جامعتر و دقیقتری انجام دهند.
طراحی و راهاندازی یک پایگاه برخط تخصصی در حوزه مطالعات ادیانی نهتنها نیازمند شناسایی دقیق نیازمندیها و استفاده از فناوریهای پیشرفته است، بلکه میتواند به توسعه تحقیقات تطبیقی، رفع ابهامات تاریخی و ارتقای سطح دانش جهانی در این حوزه کمک کند. چنین پایگاهی ابزاری ارزشمند برای گسترش مرزهای دانش و تعمیق فهم ما از ارتباطات میان ادیان خواهد بود.
طراحی و راه اندازی این پایگاه پژوهشی، به عنوان رساله دکترای آقای دکتر هادی ملائی (فارغ التحصیل مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)) با استاد راهنمای حجت الاسلام و المسلمین دکتر مرتضی صانعی (عضو هیئت علمی گروه ادیان مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)) و استاد مشاور جناب مهندس علی رمزی (عضو هیآت علمی دانشگاه قم و معاون فناوری مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)) می باشد. با توجه به سابقه و تجربه ای که مجری در زمینه برنامه نویسی و طراحی سایت داشتند، گروه ادیان مؤسسه با پیشنهاد استاد راهنما و با اخذ مجوز از معاونت آموزش مؤسسه امام خمینی (ره)، مطالعه و طراحی و راه اندازی این پایگاه پژوهشی را به عنوان طرح رساله دکتری به ایشان سپردند. در مدت حدود یک سال این پایگاه با بیش از 150 صفحه توضیحات مکتوب، و یک مقاله علمی تأیید گرفته از نشریه معرفت ادیان، راه اندازی شد.
در ادامه گزارشی کوتاه از امکانات سامانه ارائه می شود:
۱. سیستم مدیریت کاربران
۲. مدیریت محتوا
۳. سیستم روندنما و رویدادهای تاریخی
۵. واژهنامه ادیانی
۶. معرفی شخصیتهای ادیانی
۷. مراکز علمی
۸. همایشها و نشستها
۹. مقالات و منابع
۱۰. جلسات آنلاین
۱۱. تالار گفتگو
۱۲. پیامرسانی خصوصی
۱۳. یادداشتهای شخصی
۱۴. جستجو و مدیریت دادهها
۱۵. مدیریت و نگهداری پایگاه
این پایگاه با استفاده از سیستم مدیریت محتوای دروپال طراحی شده و از بیش از ۵۰ ماژول مختلف برای ارائه این قابلیتها استفاده میکند. تمام این امکانات به صورت یکپارچه با یکدیگر کار میکنند و امکان مدیریت و بهروزرسانی مداوم را فراهم میکنند. امکاناتی که در این گزارش ارائه شدند، مواردی هستند که تا به امروز بر اساس تجربیات و احساس نیاز برخی اساتید و فارغ التحصیلان فراهم شده است. امکان ایجاد امکانات بیشتر و بروزرسانی برای این پایگاه وجود دارد.