شما اینجا هستید

مؤلفه‌های مقولۀ «ثنویت» در دین زردشتی بر اساس کتاب دینکَردِ سوم

    شناسه Doi مقاله: 
    10.22111/jrm.2023.45890.1129
    نویسندگان: 
    محمودزهی موسی
    چکیده: 
    ثنویت پایۀ دین زردشتی شناخته می­شود؛ بدین معنی که در جهان­بینی زردشتی پدیده­های جهان هستی در دو دستۀ «نیک و بَد» دسته­بندی می­شوند. در این دسته­بندی، سپندمینو و همکارانش در دستۀ نیک، و زَدارمینو و همکارانش در دستۀ بَد جای می­گیرند. یکی از معروفترین منابع دین زردشتی کتابی به نام «دینکَرد» است که بخشی از آن به نام «دینکَرد سوم»، مقولۀ ثنویت را بیش از هر متن زردشتیِ دیگر در قالب متنی اندرزی مورد بحث قرار داده است. این مقاله با روشی متن­شناسانه، با ذکر مثالهایی از متن به توضیح مؤلفه­های ثنویت پرداخته است. مؤلفه­های شناخته شدۀ ثنویت در متنِ دینکرد سوم شامل دو دستۀ اصلی و فرعی به شرح زیر هستند: 1- مؤلفه­های اصلی شامل وجود سپندمینو و زدارمینو از آغاز، پیش­آگاهی سپندمینو و پَس­آگاهی زدارمینو، زمان کرانه­مند 12000 ساله، دوام سپندمینو و نابودی مطلق زَدارمینو در پایان؛ 2- مؤلفه­های فرعی شامل ذاتی یا حادث بودن،جداسانی، این­هَمانی، روابط علّت و معلولی(= عامل و معمولی)، همگرایی و واگرایی، تضاد و تقابل، نشانه­شناسی و پدیدار­شناسی، تفاوت در ظاهر و باطن، درجه­بندی کمّی و کیفی، فرجام­شناسی، داوریِ پایانی.بر اساس این مؤلفه­ها، نتایج نشان می­دهد که ثنویتِ زردشتی خود ریشه در باوری دیرین­تر در اساطیر ایرانی به نام «اَشَه در برابر دُروج» دارد که آن خود به اندیشه­ای قدیمی­تر در روزگارِ یگانگی هند و ایرانیان(= آریایی­ها) برمی­گردد. با الهام از این اسطورۀ ایرانی، دین زردشتی آن را در تمام سطوح و لایه­هایِ اندیشگانیِ خود جای داده و از آن تصویری مبارزاتی بین سپندمینو و زَدارمینو در یک بازۀ زمانیِ 9000 ساله از دوران آمیختگی تا پایان جهان آفریده است. در این مبارزۀ طولانی، پیروزی فرجامین در سایۀ دانایی مطلق به همراهِ خرد، از آنِ سپندمینو است و زَدارمینو رَه به نیستی می­برد. بنابراین، هستی ماندگار از آنِ سپندمینو است تا دوباره و چندباره چرخۀ مرگ و زندگی را بچرخاند.
    سال نشر: 
    2023
    نمایه نشر: 
    محمودزهی موسی. (2023). مؤلفه‌های مقولۀ «ثنویت» در دین زردشتی بر اساس کتاب دینکَردِ سوم. مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی, 1(7), 1-19 DOI: 10.22111/jrm.2023.45890.1129
    لینک مقاله: 
    لینک فایل مقاله: 
    منبع: 
    نوع منبععنوان منبع
    نشریه\
    نوع مقاله: 
    چکیده مقالات نشریات